Het sociogram als meetinstrument

Een sociogram is één van de meest krachtige meetinstrumenten om inzicht in een groep te krijgen. Het heeft de mogelijkheid om op gerichte onderwerpen een groep vragen te stellen. Er kunnen over allerlei sociale activiteiten vragen gesteld worden. De ontwikkelingen in groep kunnen worden gevolgd door met regelmaat een sociogram af te nemen en uitslagen te vergelijken. Uitgebreide informatie over het sociogram vind je op www.wij-leren.nl.

Over dit Sociogram

Bij de meeste sociogrammen vult de leerling tweemaal twee of drie namen van groepsgenootjes in. Dat kan enerzijds lastig zijn wanneer een leerling bijvoorbeeld niemand wil afwijzen en anderzijds geeft het ons soms verkeerde informatie. Bovendien is er veel meer informatie uit het sociogram te halen door bij de keuze een persoon 'Niemand' op te voeren.

Zo ontstaat inzicht in ster-relaties, leiderschap, paren, marginalen, mogelijke isolatie of moeite met afwijzen van leerlingen. Wanneer er drie groepsgenootjes positief worden aangewezen, kunnen we zogenaamde 'trends' ontdekken, ofwel een 'driehoeksverhouding' (kliekjes) tussen leerlingen.

Ook geeft dit programma aan of er sprake is van onduidelijke relaties (slangrelaties) doordat de éne leerling kiest terwijl de andere leerling juist afwijst. De sterkte waarin voor elkaar wordt gekozen of afgewezen kan in het rapport worden meegenomen. Het alarmeert bovendien voor ernstige uitvallers!

Een sociogram wordt meestal gebruikt bij oudere leerlingen van de basisschool omdat het invullen van een vragenlijst voor jonge kinderen lastig is. Toch is ook bij jongere kinderen de behoefte de groepsdynamiek in kaart te brengen en blijvend te volgen. Daarom kan hier ook gewerkt worden met pasfoto's. Gekleurde kolommen geven aan waar er iets moet worden ingevuld.

Wanneer alle leerlingen de vragen hebben beantwoord stuurt het programma de leerkracht een e-mailberichtje. Het programma toont tenslotte een tabeloverzicht, een sociomatrix, een rapportage op leerling niveau en een grafisch groepsrapport, dat eventueel aan ouders kan worden getoond via het Internet. Elke voorlaatste afname blijft bewaard in het geheugen zodat je tussen afnamemomenten kunt vergelijken.